گلیم بافی

گلیم زیرانداز و پوششی پشمی و بدون پرز است که به دو صورت دورو و چاک­دار با طراحی ذهنی بافته می­شود. مواد اولیه مصرفی بیشتر پشم گوسفند است که پس از رسیدن و رنگرزی به عنوان تار و پود در گلیم­ بافی بکار برده می­شود. البته در برخی بافته­ها به جای نخ پشمی برای تار از نخ­های پنبه­ای نیز استفاده می­گردد. علاوه بر پشم گوسفند از پشم دیگر حیوانات اهلی چون شتر و بز نیز می­توان در گلیم بافی استفاده نمود.

گلیم بافی به عنوان یکی از ابتدایی ترین پوشش­های ذهنی باف مردم صحرانشین قدمتی دیرینه دارد. از زمانی­که بشر توانست با به­کارگیری ذوق هنری و قوه ابتکار خویش طبیعت را به خدمت آورد، شیوه­های این خدمت­رسانی را نیز آموخت و روز به روز در بهبود آن قدم نهاد. بافت گلیم از اولین گام­های استفاده از پشم حیوانات برای رفع مایحتاج انسان بوده که در ادامه و با پیشرفت­هایی که در دارها و بافت­ها به وجود آمده، انواع متفاوتی از این بافت داری به وجود آمد، همچون جاجیم، زیلو، سوماک، ورنی و … که نه تنها در طرح و نقش بلکه در مواد اولیه و نوع بافت آن­ها نیز تغییرات اساسی ایجاد شد.

نقطه مشترک همه این بافت­های به اصطلاح تخت، بدون پرز بودن آنها می­باشد. این مسأله خود موجب شده که در اصطلاح عام همه این بافته­ها با نام گلیم بافی شناخته شود، در صورتی که از لحاظ فنی تنها بافته­های داری جزء گلیم بافی محسوب می­شوند که در آن­ها تکنیک بافت یکی زیر و یکی رو رعایت شده باشد. دورو بودن گلیم از جمله مزیت های این بافته است که موجب می­شود علاوه بر کف­پوش و زیرانداز به عنوان پرده، رختخواب پیچ، روانداز، رومیزی و … هم کاربرد داشته باشد.

دستگاه گلیم بافی

دستگاه گلیم بافی یک دار ساده چوبی است که تارها در آن با ابزار استوانه­ای چوبی با نام کوجی جابجا شده و نخ های پود را به صورت زیر و رو، روی هم قرار می دهد. دار گلیم بافی دو گونه است: دار دائم و دار زمینی. دار زمینی به صورت افقی بوده و بیشتر مورد استفاده عشایر کوچ­نشین می­باشد و دار دائم که ایستاده است و بیشتر در روستاها و شهرها که یکجا نشینی رواج دارد، به کار گرفته می­شود. بافت گلیم به روش­های گوناگونی صورت می­گیرد مانند بافت ساده، چاکدار، بافت دورپیچی، بافت پود اضافی و پود خمیده، بافت پود نما، بافت تار نما.