قفلسازی
هنری است نشأت گرفته از آهنگری که در گذشته به عنوان یک حرفه بدان نگاه میشد. قفل کردن خزانهها و پرستشگاهها در هزاره دوم پیش از میلاد در مصر و بینالنهرین متداول بوده ولی به صحت و درستی نمیتوان اظهار کرد انواع قفلها در کجا پدید آمده و چگونه به جاهای دیگر برده شده است. از دیرباز قفلساز ایرانی (قفّال) با استفاده از نبوغ فنی خود میتوانسته همه قفلهایی را که وجود داشته با تمام تفاوتهایی که با یکدیگر داشتند را بسازد همانند قفلهای رومی، مصری، چینی، هندی و حتی قفلهایی که در اروپا از قرون وسطی تا انقلاب صنعتی وجود داشته است.
هنرمند قفلساز با یک کوره متوسط و با دم فانوسی قسمتهای مختلف قفل را ساخته و لحیمکاری آن را در بوتههای گلی کوچک انجام میدهد. برای ساخت قفل، ورق و مفتول آهنی یا فولادی را در ضخامتهای مختلف آماده میکند، سپس متناسب با طرح محفظه داخلی قفل را برش زده و قطعات داخلی را سوهان کاری میکنند. پس از سوراخکاری بدنه اصلی قطعات کوچکتر مثل کمانه، فنر و زبانه را به هم پرچ کرده و در نهایت روی آنها را پرداخت میکنند. یک قفلساز علاوه بر داشتن مهارت در آهنگری باید با چوب و ابزارهای مرتبط با آن نیز آشنایی داشته باشد چرا که پارهای از قفلها از چوب ساخته میشده است.
قفلهای ایرانی را از دیدگاه فنی میتوان به دو دسته قفل ثابت درب که اکثراً چوبی است و قفل آهن تقسیم نمود. شکل ظاهری قفل تابع سلیقه استادکار است که توانسته مهارت فنی را با ذوق هنری خویش ترکیب نماید. در این حیطه قفلها به دو دسته قفلهایی با اشکال: 1) تصویری، حیوانی نقشهایی چون شیر، ماهی، اسب و … 2) اشکال هندسی تقسیم میشوند.
