خاتم­­کاری

خاتم پوششی است که از کنار هم قرار گرفتن لایه نازکی از مثلث­های ریز و متساوی الاضلاع چوب­های رنگی به همراه قطعات مثلثی شکل فلز برنج و استخوان بدست می­آید. خاتم­سازی یکی از هنرهای برتر اصفهان محسوب می­شود و مبتکر و ابداع کننده آن مشخص نمی­باشد اما اساس و شیوه­ کار آن بسیار شبیه موزائیک کاری است که نه تنها در ایران بلکه در جهان سابقه دیرینه دارد. بنابر نظر پروفسور پوپ، این هنر موزائیک­ کاری با چوب­های رنگی و استخوان است که آن را خاتمبند می­گویند، با این تفاوت که در هنر خاتم قطعات ریز چوب و استخوان و فلز را طی یک پروسه طولانی مدت آماده و به صورت کاملاً منظم و در قالب اشکال هندسی به ظرافت در کنار هم قرار داده و پس از برش به صورت لایه لایه، با چسب چوب روی زیرکاری چوبی می­چسبانند.

آثار قدیمی به جا مانده همچون درب کاخ­ها و رحل­های قرآن نشان­دهنده قدمت این هنر در شهر اصفهان به­ویژه در عهد صفویه است. خاتم کار اصفهانی ابتدا چوب­های رنگی مثل عناب، نارنج، فوفل، آبنوس و … را به­صورت نواری و با ارتفاع 60 سانتی­متر برش می­دهد تا خشک شوند. برای کارهای با کیفیت بالا از استخوان نیز استفاده می­کنند، بدین ترتیب که ابتدا نوارهایی از استخوان شتر را حدود 3 ماه در آب آهک قرار می­دهند تا رنگ آن کاملاً سفید شود. در اولین مرحله برش، نوارهای چوب و استخوان را آن­گونه برش داده و سوهان کاری می­کنند تا سطح مقطع مثلثی شکل و تمیز به دست می­آید که در اصطلاح سنتی به آن شش می­گویند. این نوارها در کنار نوار برنجی که از طریق حدیده کردن کاملاً شبیه قطعات چوب و استخوان گردیده، به صورت یک چیدمان رنگی و منظم با لایه­ای از چسب سریش در کنار هم قرار می­گیرند. شش­های آماده شده با نخ بسته می­شود تا ضمن خشک شدن محکم در کنار هم چسبیده شود.

این عمل تا به دست آمدن یک گل کامل با ارتفاع 60 سانتی­متر ادامه پیدا می­کند. پس از آماده کردن چندین گل آن­ها را بین دو تخته در کنار هم می­چینند و لابه­لای آن را با چسب چوب یا سریش پر می­کنند و زیر پرس به صورت یک تکه در می­آورند که به آن قامه می­گویند. استاد کار از طریق اره مویی لایه­هایی به ضخامت 5/1 میلی­متر را از سطح قامه برش می­دهد که به آن لنگه می­گویند. پس از آماده سازی زیرساخت به وسیله نجار، خاتم­ها بر اساس طرح، رنگ، شکل و ابعاد بر روی زمینه کار به وسیله چسب­های مخصوص و با حرارت دادن چسبانده می­شود. بعد از بتونه­کاری و ساییدن و ترمیم سطح کار خاتم آماده می­شود و در نهایت با لایه­ای از سیلر کیلر پوشانده می­شود. هر چقدر خاتم آماده شده ظریفتر و محکم­تر باشد و از مواد اولیه با کیفیت بالا ساخته شده باشد، ارزش آن بیشتر است. در برخی موارد به جای برنج از طلا و نقره نیز استفاده می­شود. اشیاء خاتم­کاری شده به حرارت و رطوبت حساس بوده و در صورتی که کیفیت خوبی نداشته باشد، در مجاورت با این عناصر از سطح کار بلند شده و به اصطلاح می­ریزد.

خدمات پرسیس آرت به شما

• انجام کلیه امور بازرگانی بین‌المللی شامل صادرات و واردات به تمام نقاط دنیا
• همکاری در فرایند تولید محصولات خاتم کاری فاخر سفارشی از طراحی تا اجرا
• عرضه و مشاوره جهت خرید بهترین و با کیفیت‌ترین محصولات هنرهای چوبی ایران با توجه به بودجه شما
• صدور گواهی اصالت معتبر و تضمین کیفیت محصول به صورت سند مکتوب و الکترونیکی (دارای هولوگرام، شماره ثبت و شناسایی، مهر برجسته و QR کد)
• مشاوره در قیمت‌گذاری و اصالت­سنجی اشیاء چوبی شما همراه با صدور گواهی مورد تأیید WCC (شورای جهانی صنایع دستی)
• انجام کلیه خدمات پژوهشی، آموزشی و تولید محتوا در حوزه مصنوعات هنری چوبی توسط اساتید مجرب و با تجربه
• مشاوره و همکاری با سازمان‌های دولتی، خصوصی و مردم‌نهاد (NGO) در زمینه کسب و کارهای مرتبط با هنرهای چوبی